Sáng 3/10, tại phiên làm việc của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025-2030, đồng chí Trần Thị Mỹ Hạnh, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An đã trình bày tham luận tham luận với chủ đề “Giải pháp bảo tồn, phát huy các giá trị truyền thống và định hình bản sắc văn hóa dân tộc trong kỷ nguyên mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An”.
Mở đầu tham luận, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An nhấn mạnh: Nghệ An là một trong những tiểu vùng văn hóa đặc sắc của Việt Nam, nơi hội tụ và giao thoa của sáu tộc người: Kinh, Thái, Thổ, Khơ Mú, Mông, Ơ Đu. Quá trình lịch sử lâu dài đã tạo nên một kho tàng di sản văn hóa đa dạng, từ vật thể đến phi vật thể, tiêu biểu nhất là dân ca ví, giặm – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Nghệ An cũng nổi bật với hệ thống di tích, lễ hội truyền thống, các làng nghề đặc trưng cùng những phong tục giàu bản sắc. Con người Nghệ An nổi tiếng hiếu học, nghĩa tình, giản dị, tài hoa trong nghệ thuật và kiên cường trong đấu tranh.
Mảnh đất này sinh ra những bậc anh hùng, trí thức, văn nhân nổi tiếng, như Mai Hắc Đế, bà chúa thơ Nôm – Hồ Xuân Hương, nhà cải cách Nguyễn Trường Tộ, chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu… Hồn thiêng sông núi cũng đã hun đúc, làm nên một Xô viết Nghệ Tĩnh anh hùng, cùng những chiến sĩ cộng sản ưu tú; tiêu biểu là Chủ tịch Hồ Chí Minh – kết tinh rực rỡ nhất của văn hóa, trí tuệ, khí phách Việt Nam.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số hiện nay, văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà còn trở thành sức mạnh nội sinh, nguồn lực quan trọng của phát triển bền vững, đồng thời là sức mạnh mềm để nâng cao vị thế của quốc gia và địa phương. Bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống, định hình bản sắc văn hóa dân tộc ở Nghệ An vì thế không chỉ là trách nhiệm chính trị mà còn là yêu cầu khách quan để thúc đẩy phát triển toàn diện, vừa giữ gìn cội nguồn, vừa lan tỏa tinh hoa trong kỷ nguyên mới.
Trên quan điểm “Văn hóa là nền tảng – Thông tin là mạch dẫn – Thể thao là sức mạnh – Du lịch là nhịp cầu kết nối” và phương châm “Quyết liệt hành động, khát vọng cống hiến”, ngành văn hóa, thể thao và du lịch Nghệ An đề xuất một số nhóm giải pháp trọng tâm sau:
Thứ nhất, lấy con người là trung tâm, theo đó, tập trung xây dựng con người Nghệ An trí tuệ, hiếu học, nhân ái, nghĩa tình; giữ gìn bản sắc nhưng sẵn sàng hội nhập. Từ trường học đến cộng đồng, đưa tinh hoa văn hóa xứ Nghệ vào đời sống, để thế hệ trẻ không chỉ hiểu mà còn quảng bá, lan tỏa tinh hoa văn hóa vào đời sống đương đại. Tôn vinh, nhân rộng điển hình tiên tiến trong lao động, học tập, sáng tạo, khơi dậy khát vọng cống hiến vì quê hương.
Thứ hai, bảo tồn, phát huy giá trị, gắn kết gìn giữ di sản văn hóa dân tộc với việc đánh thức tiềm năng du lịch. Đầu tư bảo tồn các di tích, làng nghề, lễ hội truyền thống để gìn giữ, kết nối thành hành trình trải nghiệm. Bổ sung nguồn lực, cơ chế, chính sách để phát huy vai trò của nghệ nhân trong thực hành và trao truyền di sản. Đưa di sản dân ca Ví, Giặm tiếp tục vang xa, được bảo tồn, phục dựng và “biến” thành sản phẩm du lịch đặc sắc.
Thứ ba, phát huy vai trò của cộng đồng và các nguồn lực xã hội. Đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia bảo tồn di sản; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào các dự án bảo tồn gắn với khai thác du lịch văn hóa. Tập trung nguồn lực để đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa thể thao đồng bộ, hiện đại từ tỉnh đến các xã, phường. Ở cấp tỉnh, có lộ trình và phương án khả thi để xây dựng trung tâm văn hóa, thể thao đa chức năng với quy mô lớn, nhằm tạo không gian sáng tạo, giao lưu, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân đồng thời phục vụ tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao lớn quy mô cấp vùng và toàn quốc.
Thứ tư, gắn kết văn hóa với phát triển kinh tế – xã hội. Xây dựng thương hiệu du lịch Nghệ An dựa trên giá trị văn hóa – lịch sử, tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương. Hình thành các sản phẩm du lịch văn hóa đặc thù như: Lễ hội Làng Sen, lễ hội đền Cờn…, du lịch cộng đồng ở miền Tây Nghệ An. Khuyến khích phát triển các sản phẩm thủ công mỹ nghệ mang đặc trưng văn hóa xứ Nghệ, gắn với thương mại điện tử để mở rộng thị trường. Xây dựng các tuyến du lịch gắn kết nhiều loại hình theo các chủ đề như: “Hành trình về nguồn”, “Con đường Di sản miền Tây Nghệ An”, “Làng văn hóa dân gian”…
Thứ năm, từng bước lựa chọn và phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, khuyến khích mọi nguồn lực đầu tư vào nghệ thuật, điện ảnh, thiết kế, truyền thông…; quảng bá hình ảnh Nghệ An ra thế giới, để văn hóa trở thành thương hiệu, là “hộ chiếu mềm” của tỉnh trên bản đồ hội nhập.
Thứ sáu, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa. Xây dựng hệ thống bảo tàng số, tham quan di tích ảo 3D, 4D, ứng dụng thuyết minh tự động bằng nhiều ngôn ngữ. Phát triển các nền tảng số giới thiệu di sản Nghệ An đến bạn bè quốc tế. Khuyến khích sáng tạo nội dung số về văn hóa Nghệ An trên mạng xã hội, để lan tỏa giá trị truyền thống tới giới trẻ, gắn với việc xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên, vừa tinh thông công nghệ”. Cán bộ văn hóa hôm nay không chỉ am hiểu chuyên môn và bản sắc văn hóa, mà còn phải biết khai thác sức mạnh của khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo.
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nghệ An cũng khẳng định: Bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống, định hình bản sắc văn hóa dân tộc trong kỷ nguyên mới là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài. Đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành và của toàn thể cộng đồng. Thực hiện tốt các giải pháp trên sẽ giúp Nghệ An phát triển toàn diện, giàu bản sắc, xứng đáng là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời đóng góp tích cực vào nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
PV
